SPIK1 :: Przegląd tematu

Xandercage17

WSTĘP DO PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ
WYKŁAD I
• Osobowość autorytarna- ktoś słaby, poszukujący władzy
• Efekt wznoszenia- sympatianeutralność
• Efekt (czystej)ekspozycjiczęsto oglądany obiekt neutralny nabiera sympatii
• Miłośćproces psychiczny, który ma kilka faz
• Makropsychologiadotyczy dużych społeczności
• Sytuacje społeczne
-relacje międzyludzkie
-inni ludzie jako indywidualne jednostki
-jako członkowie grup
-jako zbiorowość
• Przedmiot psychologii społecznej:
-zachowania i procesy psychologiczne w sytuacjach społecznych
-procesy:
*spostrzeganie
*konstruowanie obrazu rzeczywistości
*komunikowanie się interpersonalne
*pamięć
*myślenie
*podejmowanie decyzji
*emocje
*konflikty
• Efekt autokinetyczny- jeśli w pomieszczeniu jest nieruchomy punkt świetlny, to nam się wydaje, że on jest w ruchu
• Pamięć jest konstrukcją
• Badania panelowe- powrót do badanej grupy badanych
• Pamięć dostosowuje się do pewnych schematów
• Efekt uniwersalny
• Konstruowanie schematów emocji
• Historia Psychologii Społecznej
-ok.100 lat temu pierwsze dokumentacje (1897)
-fakty z historii:
*okres wczesnonaukowy połowa XIXw., refleksja teoretyczna opiera się na danych empirycznych ale gromadzonych niesystematycznie (do końca I Wojny Światowej)
*Triplett: badania nad współzawodnictwem
*Le Bon: tłum (psychologia tłumu)
*Tarde: prawa imitacji (prawa naśladowania) I-wszy eksperyment 1897 (pisał o psychologii mody)
*1903:
-Ross: Social Psychology
-H.Dougall: Introduction to Social Psychology
*lata 30’ USA
-Kurt Lewin: dynamika małych grup
• Typy badań:
-eksploracyjne, korelacyjne, wstępne(wstępnie rozpoznaje jakieś zależności)
-weryfikacyjne(sprawdzają hipotezy)
• Ważna cecha „naukowych wyników”: ich powtarzalność(replikowalność)
• Zależności:
-przyczynowe
-korelacyjne(współwystępowanie różnych zjawisk)
• Naukowa Psychologia Społeczna:
Psychologiczny opis, wyjaśnianie i przewidywanie procesów i zachowań społecznych wymaga:
-znajomości języka opisu psychologicznej rzeczywistości
-znajomości naukowych metod gromadzenia informacji /danych empirycznych/
• Metoda naukowa-zbiór procedur służących do zbierania i interpretowania materiału dowodowego w taki sposób, by ograniczyć źródła błędów:
-kontrola zmiennych
-powtarzalność (replikacja wyników)
• Ewolucja metod od przypadkowych obserwacji do ściśle kontrolowanych elementów
• Czy brak miłości opóźnia rozwój??
-XIIIw. Fryderyk II „Dzieci nie mogą żyć bez pieszczot, radosnych słów, czułości matek.”
-1760r. „W domu podrzutków wszystkie dzieci są osowiałe, a wiele z nich umiera ze smutku”(hiszpański duchowny)
-1915r. Lekarz z Baltimour: mimo właściwej opieki fizycznej 90% niemowląt przyjętych do sierocińca umiera w 1 roku życia.
-1942r. New York: jaki wpływ na dzieci ma zabranie ich z domu na długie leczenie w szpitaludzieci stają się apatyczne, dużo infekcji, gorączka, spadek na wadze; objawy znikają, gdy dzieci wracają do domu
-1935-1943r. M. Bibble: hospitalizowane niemowlęta charatkteryzują: biegunki, zmniejszenie napięcia mięśniowego, brak apetytu, ”dzieci cherlawe psychicznie i biologicznie”
-lata 40’: 30% dzieci porzuconych umiera w 1 roku życia
-1972r. Gardner: ”badanie 6 cherlawych karłów”niski wzrost, niedowaga, opóźniony rozwój kości, wszystkie były z rodzin bez miłości
• Mechanizm fizjologicznyzwiązek między 2 strukturami mózgowymi:
Nie pobudza przysadki  podwzgórze przysadka mózgowa pobudzona
Mniej snu wydziela hormon wzrostu

W ciepłym środowisku dzieci rosną do 20 cm. na rok. (średnio w całej populacji 6 cm.)
WYKŁAD II
• Zmienna zależna(wyjaśniona)-to, co chcemy wyjaśnić (skutek)
• Zmienna niezależna-to, czym wyjaśniamy (ewentualnie przyczyna)
• Mediator-proces lub stan psychiczny, pośredniczący między zmienną niezależną i zależną
• Moderator-czynnik, który współdecyduje o wystąpieniu zależności, informuje o tym, kiedy ( w jakich warunkach) zależność występuje (lub jest silniejsze/słabsze)
1)Problemy metodologiczne w Psychologii Społecznej
-człowiek bada człowieka
• Rola hipotezy badacza ( w fazie badania, realizacji, opracowań wyników)
*efekt ojcowski
*badania pt. ”pigmalion w klasie”:
Dzieci o etykiecie „zdolne” wypadały o 2/3 lepiej niż grupa o etykiecie „przeciętne”

• „ślepi badacze”- nie znają hipotez, brak efektu ojcowskiego.
-świadomość udziału w badaniach
-ukryte wymagania sytuacji eksperymentalnej, rola miejsca, gdzie prowadzi się badania
-specyficzny dobór osób badanych (ochotnicy, studenci psychologii)
• zapobieganie artefaktom
-formułowanie i sprawdzanie hipotezy konkurencyjnej
-zmniejszanie u badanych lęku przed badaniem
-stosowanie miar dyskretnych
-maskowanie eksperymentu
• problemy etyczne:
-człowiek jest często wprowadzany w błąd
-dowiaduje się o sobie nie zawsze miłych rzeczy
-może przeżywać napięcia związane z tym co robi podczas eksperymentu
• obowiązki badacza
-zapewnić osobie badanej możliwość wycofania się z badania
-unikać procedur, które powodują cierpienia i przykrości
-szukać procedur alternatywnych do wprowadzania w błąd
-dokładnie wyjaśnić cel badania (tzw.odkłamywanie)
• podstawowa reguła
-zawsze oblicz bilans strat i zysków. Warto eksperymentować tylko, gdy stawka jest ważna i może coś dać człowiekowi
-„Psycholog ma obowiązek wykorzystywać swoje umiejętności badacza dla rozwoju wiedzy, zrozumienia człowieka ale i dla polepszenia losu człowieka. Ma też obligację wobec społeczeństwa, nie tylko wobec jednostki” E.Aronson
WYKŁAD III
• perspektywa motywacyjna:
-co skłania do działania
-jakie są motywy, kiedy są uruchamiane
-perspektywa teorii uczenia się
-zachowania wyznaczone są przyszłymi doświadczeniami; są rezultatem uczenia się na podstawie doświadczeń
*doświadczenia własne
-warunkowanie klasyczne(uczenie się znaczenia pierwotnie obojętnego bodźca, który poprzedza jakiś bodziec ważny bezwarunkowo)
-warunkowanie sprawcze/instrumentalne(uczenie się znoszenia pierwotnie obojętnej reakcji, dzięki temu, że po niej poprawia się pożądany stan rzeczy, albo że unikniemy niepożądanego)
*doświadczenia cudze
• perspektywa poznawcza-to, co człowiek czuje, myśli, jak się zachowuje zależy od:
-procesów przetwarzania informacji, które doń docierają
-od tego, jak rozumie sytuację i uczestniczących w niej ludzi
-sposób interpretacji zależy od posiadanej już wiedzy i od tego jakie jej elementy (treści) są aktywizowane
• perspektywa kulturowa(społeczno-kulturowa)-człowiek-wytwór socjalizacji w konkretnej grupie społecznej, która zanurzona jest w kulturze. Jednostka utożsamia się z normami grupy; robi to, czego grupa od niej oczekuje, aby zyskać szacunek otoczenia i pozytywną samoocenę
• perspektywa ewolucjonistyczna-zachowanie, skutek przeszłości ale nie tylko jako jednostki lecz gatunku. Np. były byki przed wężami czy obcymi: efekt tego, że nasi przodkowie, którzy kiedyś doświadczali tych byków mieli większe szanse propagacji swych genów.
• Makroteorie- próbują wyjaśnić wszystko
• Teorie o małym/średnim zasięgu-próbują wyjaśnić albo 1 zjawisko albo klasę zachowań. Wpisują się w różne tradycje myślenia o człowieku(perspektywy).
• Teoria wymiany interpersonalnej C.Homansa
-Interakcja-proces wymiany nagród i kar, strat i zysków
-Większość nagród i kar pochodzi od środowiska społecznego(np. reinterpretujemy zjawiska natury na zjawiska społeczne)
-Wybierając zachowanie człowiek ponosi koszty; Gdy nie ma alternatywy-nie ma kosztów. Im bardziej atrakcyjna jest alternatywa-tym bardziej kosztowne zachowanie.
-Ludzkie zachowania zależą od poprzednich doświadczeń: Powtarzamy takie zachowania, które w przeszłości były nagradzane. Nagrody i kary otrzymywane w przeszłości uczą oczekiwania podobnych nagród i kar w przyszłości- w podobnych sytuacjach(generalizacja bodźca)
-Prawo podaży i popytu w interakcji:
*wartość zachowań, które otrzymywaliśmy od innych jest mniejsza im częściej w przeszłości to zachowanie otrzymywaliśmy.
*wartość nagrody zachowań zależy od ilości osób, od których to zachowanie otrzymujemy. Im więcejtym mniej
*uznanie ze strony określonej osoby dla kogoś, kto ma wiele alternatywnych źródeł uznania jest mniej cenne niż dla kogoś, kto nie posiada alternatywnych źródeł
-Oceniamy interakcje pod względem sprawiedliwości: zbilansowanie nagród; kosztów „wymiany”
-Gdy spostrzegamy rozkład nagród w interakcji uznajemy za niesprawiedliwymoże towrogość
• Wrogość może powstawać gdy:
-te same zachowania, które w przeszłości były nagradzanenie przynoszą nagród lub przynoszą mniejsze niż oczekujemy
-gdy inni ludzie, podobni do nas ze względu na cechy czy zachowanie „uprawniające” do nagród albo „nieupoważnione”otrzymują nagrodya my nie
-im bardziej widoczne dla jednostek, że gwałcą zasady sprawiedliwości, tym silniej reagują wrogością
• Teoria rozbieżności czynników statusu jednostki- ogół bodźców, które jednostka dostarcza sobie i innym, a które są oceniane jako lepsze lub gorsze, wyższe lub niższe. Poszczególne rodzaje tych bodźców to czynniki statusu. Czynnikiem statusu może stać się wszystko, co wyróżnia jednostkę od innej:
-cechy samej jednostki(wygląd, religia)
-cechy wynikające ze stosunku innych do niej
-cechy związane ze stosunkiem do grup, instytucji i organizacji
 Ludzie uczą się, że pewne czynniki statusu powinny występować łącznie. Rozbieżność czynników statusu oznacza, iż jednostka dostarcza sobie i innym niezgodnych bodźców i owa niezgodność jest spostrzegana.
 Im wyższy stopień rozbieżności, tym bardziej niepewny jest stan(status) jednostki.
 Rozbieżność statusu jest źródłem kar dla jednostki, a jej usunięcieźródłem nagród.
 Gdy niższych statusu nie udaje się zmienić czy podwyższyćjednostka będzie unikała osób, które reagują na rozbieżność.
 Gdy jednostka nie może zmienić swoich czynników statusumoże odrzucać system ocen, który uzasadnia ich niższy status
 Ludzie, których status jest pewny i wysoki mniejszą wagę przywiązują do zachowań, które są widocznymi symbolami ich wyższego statusu.
 Rozbieżność czynników statusu członków grupy wpływa na układ stosunków w grupie. Im więcej członków grupy reprezentuje zestaw czynników statusu rozbieżny z oczekiwaniami innych, tym większy będzie między nimi stopień wzajemnej niechęci.

WYKŁAD IV
• Teoria wymiany interpersonalnej(interakcji) Homansa:
- Poparcie empiryczne m.in. eksperyment Schachtera (kluby dyskusyjne)
- Teoria rozbieżności czynników statusu (Homans, Lenski)
• Teorie społecznego uczenia się
Pytania:
-Jak zmienne środowiskowe (okoliczności wzmacniające) kontrolują zachowanie?
-Jaka jest waga wyuczonych wzorców społecznie wyuczonych poprzez obserwacje innych i otrzymywane wzmocnienia społeczne??
Czyli: waga procesów uczenia się i ich rezultatów ; waga procesów poznawczych
• Teoria społecznego uczenia się Alberta Boundury:
-Ludzie nie są ani igraszką ani bezradnymi pionkami sterowanymi przez środowisko.
-Specyficznie ludzki charakter procesów poznawczych przy nabywaniu i podtrzymywaniu wzorców zachowania; potrafimy manipulować symbolami i myśleć....
TWIERDZENIA BOUNDUR’A:
 Uczymy się nie tylko na własnych doświadczeniach ale i poprzez obserwacje, ale nie mechaniczne (jeśli obserwowane zachowanie podlega karze-uczymy się go ale nie wykonujemy)
 Jesteśmy zdolni do samoregulacji
 Poczucie własnej skuteczności (self-efficacy)= przekonanie, że poradzę sobie z konkretną sytuacją. Wpływa na:
-spostrzeganie
-motywację
-poziom wykonania
 Źródła self-efficacy:
-rzeczywiste dokonania
-doświadczenia zastępcze ( nasze obserwacje innych)
-perswazja społeczna i autoperswazja
-spostrzeganie własnego pobudzenia towarzyszącego myślom o zadaniu lub o podejmowaniu go. Np. lęk sugeruje słabe oczekiwanie skuteczności; podniecenie-oczekiwanie sukcesu
• Poznawcza teoria społecznego uczenia się Waltera Mischela:
To jak reagujemy na specyficzne oddziaływania środowiska zależy od:
-kompetencji
-strategii kodowania(sytuacji)- człowiek może kształtować sobie sam obraz sytuacji, w której się znajduje
-oczekiwań, przewidywań
-wartości osobistych
-systemów samoregulacji i planów(wypracowanych reguł ustalania celów, oceny własnej efektywności)
Zmienne te („osobowościowe”) mają największy wpływ na zachowanie, gdy sygnały sytuacyjne są słabe, wieloznaczne. Kiedy sytuacje są jasneindywidualna zmienność reakcji jest mniejsza
• Podejście psychoanalityczne
-podkreślenie znaczenia nieświadomej, dynamicznej sfery intrapsychicznej, ruchu sił psychicznych w umyśle
-założenie, iż zachowania dorosłych są zależne przede wszystkim od doświadczeń we wczesnym dzieciństwie
-pogląd, iż rozwój psychiczny dokonuje się w określonych etapach, podczas których zachodzą przewidywalne zjawiska psychiczne, które powinny doprowadzić do rozwiązania pewnych nieświadomych problemów i kryzysów
-skoncentrowanie na fantazjach i symbolicznym znaczeniu nadawanym nieświadomie przez nasz umysł przezywanym faktom, czyli uznanie rzeczywistości psychicznej za główną motywację zachoań
-opieranie się na metodach subiektywnych
• Psychoanaliza: teoria osobowości i metoda terapii opracowana przez Z.Freuda:
-struktura osobowości :
-id.: impulsy seksualne i agresywne; zasada przyjemności, redukowania napięcia, unikania bólu
-ego.: kieruje się zasadą rozsądku i samokontroli; poszukuje społecznie akceptowanego ujścia dla energii, instynktów
-superego.: reprezentuje moralność, głos autorytetu, społeczeństwa; ideał ego, normy moralne i społeczne
• Mechanizmy obronne:
Strategie stosowane przez ego w celu zapobiegania lub łagodzenia lęku wywołanego wewnętrznymi konfliktami; Cechy wspólne: odrzucają lub przekształcają rzeczywistość oraz działają nieświadomie;
-WYPARCIE: niedopuszczanie do świadomości niepokojących myśli, wspomnień lub emocji
-PROJEKCJA: przypisywanie komuś innemu własnych nieakceptowanych lub niepokojących uczuć lub cech. Obiektem projekcji staje się zwykle kozioł ofiarny: bezbronna osoba lub grupa, oskarżona o jednostki, które czują się niepewne lub zagrożone
-REAKCJA UPOZOROWANA: nieświadome uczucie, które budzi w nas niepokój, w świadomości zostaje przekształcone w jego przeciwieństwo
-REGRESJA: cofnięcie się czy zafiksowanie na wcześniejszej fazie rozwoju, powrót do wcześniejszego, mniej dojrzałego sposobu funkcjonowania pod wpływem lęku czy frustracji
ZAPRZECZANIE: nieprzyznawanie, iż zdarzyło się coś nieprzyjemnego lub że doświadczamy „zakazanych” uczuć (np. gniewu)
-INTELEKTUALIZACJA: nieświadome kontrolowanie emocji i impulsów przez ich silne uzależnienie od racjonalnych czy filozoficznych wyjaśnień („ nie boję się starzenia, bo taki jest los każdego”)
-SUBLIMACJA: kreowanie emocji i uczuć w kierunku takich obiektów czy sfer życia akceptowanych społecznie
-RACJONALIZACJA: nieadekwatne wyjaśnianie swoich stanów psychicznych i ich przyczyn np. ”kwaśne winogrona” „słodka cytryna”
• Podejście psychoanalityczne w psychologii społecznej :
Współczesne ujęcie teorii związków z obiektem:
Melanie Klein i Ronald Fairbairn:
-Krytyka poglądów Freuda, wg którego przywiązanie matki do dziecka jest wyłącznie efektem zaspokajania oralnych potrzeb dziecka
-Dwa pierwsze lata życia są najważniejsze dla rozwoju osobowości; rola matki jest istotna dla tworzenia prototypu więzi, a nie tylko jako fizycznej opiekunki (Horner, 1991); opiekuńcza, łagodna lub gwałtowana, odrzucająca matka- tworzy schemat poznawczy innych ludzi; Inni ludzie są dla nas ważni jako źródło więzi, dlatego głównym problemem życia (napięciem dynamicznym) jest ulegająca ciągłym wahaniom równowaga między niezależnością a związkiem z innymi.
-Tożsamość męska jest bardziej niepewna i chwiejna niż kobieca (inaczej niż u Freuda). Dzieci obu płci najpierw identyfikują się z matką; Chłopcy jeśli chcą rozwinąć męską tożsamość muszą zerwać z matką; To matka skłania syna do niezależności i odrębności; Dlatego mężczyźni tworzą silniejsze granice między sobą a innymi ludźmi; W dorosłym życiu mają problemy z nawiązywaniem bliskich kontaktów (Gilligan, 1982), natomiast kobiety- ze zwiększeniem własnej niezależności i autonomii, potwierdzeniem swoich talentów, nie poddawaniem się instrumentalnemu traktowaniu w bliskich związkach; Przyczyną lęków mężczyzn przed intymnością czy utratą męskości- czyli lęk przed rozpoznaniem faktu zależności
• Abraham Maslow:
Psychodynamiczna teoria hierarchii potrzeb:
-człowieka motywują wewnętrzne siły, często nieświadome konflikty; zmiana możliwa dzięki głębokiej psychoterapii
-są dwa rodzaje potrzeb:
-niedoboru: działają wg zasady homeostazy
-wzrostu: „apetyt rośnie w miarę jedzenia”
-potrzeby ułożone są hierarchicznie: wyższe pojawiają się po zaspokojeniu niższych (bardziej podstawowych)
-zdrowie psychiczne: to zaspokojenie wszystkich podstawowych potrzeb człowieka (potrzeby fizjologiczne, potrzeby bezpieczeństwa, przynależności, miłości, szacunku, samorealizacji, transcendencji)
Odstępstwa od hierarchii:
-szacunek ważniejszy niż miłość-trwała utrata potrzeby miłości;
-twórczość ważniejsza
-niedocenianie potrzeb trwale zaspokajanych
WYKŁAD V
Słowa kluczowe:
-cechy centralne
-UTO
-generalizacja metaforyczna
-język i kultura UTO
Badacze:
-Asch, Kelley
-Lau, Hoffman
-Dion, Berscheid
• Mechanizmy związku:
-atrakcyjność fizyczna
-pozytywne cechy „duchowe”
-szczęście
-lepsze stopnie w szkole
-lepsze traktowanie
-lepsze zarobki
• Złudzenie „piękne jest dobre” (Dion, Berscheid, Walsder)
• Efekt aureoli: fizyczna atrakcyjność jest przyjemna „promieniuje” dając zawężone oceny (Anderson)
• Stereotyp
Eagly (1991) : metaanaliza 76 ważnych badań: efekt urody wpływa na ocenę umiejętności społecznych i ogólną ocenę większy niż na ocenę zdolności intelektualnych
• Twarz-źródło informacji
-Widziana jest w każdej sytuacji społecznej: jest łatwo dostępna
-Badania pokazują dużą stałość ekspresji twarzy w procesie ewolucji. Obserwując mimikę widzimy to, co ukształtowała natura, a nie tylko to, co chce pokazać człowiek i co chce zobaczyć obserwator.
-Badania pokazują relatywną stałość struktury twarzy, sposobu ekspresji danej osoby. Specyfika „osobnicza” ekspresji.
• Kiedy „działa” twarz:
-w zupełnie innych informacjach z zachowań, informacjach werbalnych. Im bardziej niejednoznaczne, inne dane-tym większa rola twarzy.
• Korzystamy z twarzy nie koniecznie świadomie, nie możemy ignorować informacji „z twarzy”- nawet przy podejmowaniu decyzji profesjonalnych.
• Czy trafnie „odczytujemy” twarz: (Bad Hassina, Trope): określenie zawodu na podstawie fotografii twarzy
• Trafność ekologiczna
-Im większa pewność tym więcej błędów.
-WNIOSEK:
Twarze dostarczają błędnych wskazówek, na których opieramy sądy o ludziach. Ale ponieważ wskazówki te są bardzo wyraziste i bardzo łatwo dostępne- z dużą pewnością stwierdzamy, że „czytamy” je poprawnie.
• Wskazówki peryferyczne
• Nastawienie/postawa na słuchanie
• Strategie:
STRATEGIA I
Zmienna zależna- kompetentność, wiarygodność, życzliwość w stosunku do odbiorców. Czy taki nadawca jest w stanie zmienić zachowanie odbiorców, bardziej niż nadawca, który nie posiada tych cech i nie moduluje głosu.
STRATEGIA II
Naiwnych badanych prosi się aby sami powiedzieli tekst tak, aby być wiarygodnym lub nie. Parawerbalne elementy.
Godni zaufania mówili płynnie, robili krótkie pauzy
STRATEGIA III
Nagrywanie tego, co się dzieje w prawdziwych grupach dyskusyjnych.
Zmienna zależna- realny wpływ na wyniki dyskusji
Wniosek:
Manieryzmy językowe wpływają na ocenę roli osoby w grupie i podwyższają jej pozycję.
• Spostrzeganie emocji
-Psycholodzy częściej badają emocje negatywne: Carlson 2x więcej miejsca w 175 podręcznikach
• Jak spostrzegamy emocje u innych:
-sygnały behawioralne
-mimika twarzy
-deklaracje słowne
• Jak spostrzegamy własne emocje:
-Teoria Jamesa i Langego: Emocja jest odczuciem zmian w organizmie, produktem pobudzenia fizjologicznego: „Jestem smutny, bo płaczę”
-Krytyka przez Cannona (1929):
-różnym emocjom towarzyszy ten sam stan narządów wewnętrznych
-narządy wewnętrzne są zbyt mało wrażliwe aby ich zmiany były zauważane i wykorzystywane jako sygnały
-zmiany są zbyt wolne
• Dwuczynnikowa teoria emocji (Schachter, Singer 1962)
Emocja jest określana przez:
-uświadomienie pobudzenia fizjologicznego
-poznawczą ocenę, wyjaśnienie tego stanu pobudzenia
• Eksperyment:
Obiekty badane są informowane, że mają testować nowy lek wpływający na wzrok.
Grupa kontrolna- placebo
Grupa eksperymentalna- adrenalina:
-przyspiesza bicie serca
-zwiększa tempo oddechu
-drżenie
-napływ krwi do twarzy
E1: „adreno-poinformowana” ( o ubocznych efektach)
E2: „adreno-nieinformowana”
E3: błędne poinformowanie (że odczują swędzenie, bóle głowy)
CZYLI:E2+E3 nie mają wyjaśnienia swego stanu;
HIPOTEZA:będą go szukać w aktualnym otoczeniu
MANIPULACJA II: w poczekalni spotykają innego rzekomego badanego ( wzbudzonego, euforycznego lub zdenerwowanego i gniewnego)
E2+E3 podatni na wpływy
Zjawisko projekcji- rzutowanie własnych emocji na to, co widzimy na zdjęciu

WYKŁAD VI
Czy zainteresowanie seksualne może być wywołane w laboratorium, gdy umożliwi się interpretację stanu osoby badanej w kategoriach seksualnych??
• Badanie Stuarta Valinsa: Czy dla uczuć natury seksualnej wystarczy samo przekonanie (nawet mylne), że jest się pobudzonym??
-procedura: zdjęcia z „Playboya” + słuchanie wzmocnionego odgłosu bicia serca (rzekomo własnego)
• Co uniwersalne, co kultowe w percepcji emocji??
1)Podstawowe emocje przenoszone są uniwersalnie, wszyscy ludzie wszędzie wyrażają (lub kodują) te emocje w ten sam sposób; wszyscy potrafią je zinterpretować (odkodować); Darwin (1872): niewerbalne formy komunikowania emocji (przez ekspozycję mimiczną) są „gatunkowo specyficzne”.
• Testowanie hipotezy Darwina : badania P. Ekmana i W. Friesena (Nowa Gwinea-odczytywanie emocji przez członków niepiśmiennego plemienia Fore)
-materiał bodźcowy: fotografue Amerykanów i Amerykanek + opowiadanie wydarzeń z emocjonalnym kontekstem.
-zadanie osoby badanej: dopasowanie fotografii (mimiki) do opowiadania = ekspresja własna
-wyniki: Fore byli równie dokładni w percepcji, jak ludzie z kultury zachodniej (6 emocji: gniew, szczęście, zaskoczenie, strach, niesmak, smutek)
2)Reguły ujawniania: określają jakie zachowania niewerbalne nadają się do ujawniania-są kulturowo specyficzne
3)Emblematy- niewerbalne gesty, dobrze zdefiniowane w danej kulturze
np. OK, V,- zwykle mają słowne odpowiedniki
• Rola kolejności odbieranych informacji.
Efekt pierwszeństwa: badanie Ascha- trudność pogodzenia dwóch sprzecznych zestawów informacji (inteligentny, pracowity, impulsywny) + (krytyczny, uparty, zazdrosny); najczęściej badani opisywali osobę tak jak na podstawie pierwszego zestawu informacji.
-Interpretacja: informacje odebrane jako pierwsze wyznaczają kierunek spostrzegania danej osoby, do którego później asymilowane są wszystkie inne informacje, pierwsze wrażenie dlatego potwierdza się później , bo blokuje spostrzeganie niezgodnych z nim danych.
• Wartość (+ -) spostrzeganego człowieka a spójność jego reprezentacji (Lewicka 1978) : Efekt Polyanny
-Nowe informacje rozbieżne z pierwotną oceną są w większym stopniu uwzględniane w obronie osoby pierwotnie ocenianej negatywnie niż osoby pierwotnie ocenianej pozytywnie.
-Bez względu na rodzaj otrzymywanej informacji osoby oceniane negatywnie są charakteryzowane bardziej ambiwalentnie niż osoby oceniane pozytywnie.
-Efekt Polyanny- tendencja do spostrzegania danej rzeczy w sposób jednoznacznie pozytywny niż jednoznacznie negatywny.
• Wyjaśnienia asymetrii (obiekty pozytywne- bardziej spójne obrazy (reprezentacje) niż obrazy obiektów negatywnych)
1)Hipoteza czujności Bieriego (1971): obiekty negatywne są zagrażające, lepsze ich poznanie jest ważniejsze niż obiektów pozytywnych
wątpliwości: przy silnym pobudzeniu emocjonalnym człowiek nie jest w stanie budować złożonych reprezentacji obiektów negatywnych, albo-jeżeli może zrywa kontakty z obiektem negatywnym
2)Hipoteza Crocketta; bardziej złożone są reprezentacje obiektów, z którymi mamy więcej kontaktów; obrazy osób pozytywnych mogą więc być bardziej rozbudowane i mniej spójne.
3)Hipoteza psycholingwistyczna: Peabody (1970): wieksza spójność obrazów osób pozytywnych niż negatywnych wynika ze struktury języka: używamy konstruktów językowych – wymiarów, których bieguny opisują dwie autonomiczne, skrajne cechy osobowości; kategorie środkowe tych wymiarów są opisywane przez inne cechy, podobne do begunowych ale mniej skrajne. Np.: naiwny- ufny- krytyczny-krytykancki znaczeniowo przeciwstawne; przypisując osobie spostrzegającej cechy z obu połówek-zwłaszcza skrajne- otrzymalibyśmy niespójny obraz. Jeżeli nasze pierwsze wrażenie jest negatywne: „naiwny” to raczej dodamy „ufny” czy „krytyczny”
• Moralność, sprawność alternatywne kategorie interpretacji zachowania
-opisywanie siebie: częściej w kategoriach sprawnościowych
innychw kategoriach moralnościowych
-inny przebieg procesu integrowania informacjii
moralności-decydują o znaku oceny globalnej
sprawności
Ważniejsza: negatywna informacja moralna; pozytywna-sprawnościowa
• Eksperyment Peak (1958)-materiał: fotografie osób
-jeżeli dwie osoby podobają się nam w jednakowy sposób, to każda z nich będzie podobać się bardziej, gdy będziemy widywać je razem
-jeżeli jedna z osób podoba się nam trochę bardziej, a druga trochę mniej.....(zabrała kartkę)
• Efekt Równoczesnego Spostrzegania:
-wzmocnienie początkowego sądu
-wyrównanie sądu
-kontrast
• Stan emocjonalny podmiotu a percepcja (Murray, Reykowski, Frączek):
-efekt projekcji
-słaby efekt negatywny
-pośredniczy stopień znajomości osoby spostrzeganej
-kierunek przesunięć- nie jest jednolity
• Materiał używany w badaniach nad trafnością:
-listy przymiotnikowe
-opisy zachowania
-filmy
-obserwacja realnych zachowań
-wytwory „osoby bodźcowej”
• Opisy „osoby bodźcowej” przez osobę badaną:
-na liście przymiotników
-swobodne charakterystyki
-przewidywanie wyników w listach
-przypisywanie wytworów
-sortowanie cech
WYKŁAD VII
Teoria autoobiektyfikacji (Fredrikson i Roberts)-uprzedmiotowienie własnego JA.
Dwuwymiarowy model spostrzegania społecznego:
• Nurt badań w psychologii społecznej poświęcony sposobom przetwarzania i wykorzystywania informacji dopływających ze świata społecznego.

Pogranicze psychologii społecznej i poznawczej.
• Poznanie społeczne- główne pytania
-informacje „na wyjściu”
-w jaki sposób ludzie myślą o sobie samych, innych ludziach i relacjach społecznych
• Niejednorodność postaw interpersonalnych
-Klasyczne koncepcje postaw interpersonalnych
-Heider (1958)- pisał, iż ludzie mają złożona osobowość, jesteśmy złożeni poznawczo
*dobry-zły intelektualnie
*dobry-zły społecznie (no. Uczynnywrażliwy na potrzeby innych)
-Reeder (1958), Peeters (1992), Wojciszke (1993,1994,1997)- sprawność i moralność

2 wymiary oceniania:
-wymiar moralny: identyfikowanie intencji i celów osoby spostrzeganej
-wymiar sprawnościowy: identyfikowanie......

*cechy moralne (uczciwy, sprawiedliwy, szczery, dobry, lojalny, prawdomówny)
*cechy sprawnościowe: (skuteczny, inteligentny, energiczny, bystry, zdolny, logiczny)

Charakterystyka wymiarów:
-Cechy moralne- korzystne dla obserwatora (biorcy) (czyli pożądane u innych); spostrzegane jako podlegające większej kontroli (intencji), wzbudzające większe emocje.
-Cechy sprawnościowe: korzystne dla aktora (sprawcy) (czyli pożądane u siebie); spostrzegane jako podlegające mniejszej kontroli (zdolności)
-Nawet gdy obie interpretacje są możliwe do zrealizowania w podobnym stopniu.....

Rola w spostrzeganiu
Ogólne wrażenie/ocena
Od czego zależy ocena innych :
-zależy w większym stopniu od spostrzeganych u tych osób cech moralnych
-dla obserwatora ważniejsza jest intencja, którą kieruje się aktor
-a cechy i zachowania moralne są spostrzegane jako podlegające większej kontroli
-w sytuacjach, w których kompetencje osoby spostrzeganej odgrywają większą rolę (np. rozmowa o pracę) wywierają one większy wpływ na ogólną ocenę tej osoby.

A od czego zależy samoocena?:
-wiąże się przede wszystkim ze spostrzeganiem własnych cech sprawnościowych
-prawie wcale nie zależy od cech moralnych

Diagnostyczność cech:
-Cechy moralne: za bardziej diagnostyczne-cechy negatywne
-Cechy sprawnościowe: za bardziej diagnostyczne-cechy pozytywne
-Tendencyjne spostrzeganie osób, o których posiadamy niespójne informacje

*Cechy moralne-asymetria negatywna
*Cechy sprawnościowe-asymetria pozytywna

WYKŁAD VIII
1)Rodzaje trafności
-Powierzchniowa (elewacyjna): preferencja używania tego samego zakresu skali czy podobnych określeń
-Trafna percepcja jednej cechy: zróżnicowane posługiwanie się zakresem skali
-Stereotypowa: na podstawie przynależności do pewnej kategorii
-Różnicowa: trafne spostrzeganie różnych cech tej samej osoby
(człowiek nie ulega efektowi diabelskiemu, Polyanny- wskaźnik tej trafności)

2)Co obniża trafność percepcji:
-kłopoty z samym sobą
-silne emocje: „kibice” zniekształcają obraz gry swojej drużyny (eksperyment Hastorfa i Comtila)

Jeśli schematy są podważoneczłowiek zaczyna myśleć racjonalnie

-bliska znajomość (Newcomb-robi eksperymenty naturalne)
-przez 3 tyg.wzrost
-po 15 tyg.spadek
*efekt skrzywienia zawodowego
3)Reprezentacja umysłowa (poznawcza)-wynik procesu spostrzegania i przetwarzania informacji, sieć schematów i skryptów, subiektywna wiedza o świecie (uproszczone, subiektywne)
*Reprezentacje:
-schematowe
-skryptowe
4)Formy reprezentacji poznawczej:
-Epizody: reprezentacje określonych w czasie, przestrzeni doświadczanych przez nas zdarzeń
-Schematy: reprezentacje wyabstrahowane z kontekstu czasowo-przestrzennego
Schematy zawierają:
1-typowe cechy jakiegoś fragmentu rzeczywistości
2-typowy układ relacji między nimi
3-zakres dopuszczalnych transformacji
1+2+3=rdzeń/prototyp

5)Reprezentacja atrybucyjna i skryptowa:
Skrypty-reprezentacja zdarzeń
-sceny
-aktorzy (role)
-warunki uruchamiania skryptu
-rezultaty
Służą do rozumienia zdarzeń znanych i powtarzających się ;
Skrypty nadają się do opisu tylko tych zdarzeń, które są znane.
Wybór schematu (skryptu) zależy od jego dostępności
-stopnia utrwalenia, siły
-torowania (preming) przez zdarzenia
6)Schematy-wzorce, struktury poznawcze organizujące wiedzę o świecie
Wpływają na to, co:
-zauważamy (odbiór)
-o czym myślimy
-jak oceniamy
-co pamiętamy
-co sobie przypominamy
7)Wyniki badań nad rolą schematu:
-W procesach porównania i oceniania ludzi przyjmują za punkt odniesienia obiekt najbardziej typowy
-Ludzie przeceniają częstość występowania egzemplarzy typowych; niedoceniają częstości występowania obiektów nietypowych.
-Istnieje związek typowości egzemplarza z emocjami podmiotu

WYKŁAD IX
Wyjaśnienie potoczne zdarzeń
1)Wyjaśnienie w psychologii
a) Podejście atrybucyjne- dążenie do uchwycenia stałości; stałość wyjaśniana przez cechy; krytyka: „cechy” korelują z innymi cechami, rzadko z zachowaniem
b) Podejście sytuacjonistyczne (Mischel)- zachowanie jest wyznaczone przez sytuacje; stałość zachowań wynika z:
-stałości czynników wzmacniających (nagradzających/karzących dane zachowanie)
-stałości czynników wywołujących
2)Dwa nurty badań nad atrybucją:
-teorie atrybucji (attribution theories)- teorie, próbujące pokazać jak ludzie szukają przyczyn
-teorie atrybucyjne (attributional theories)- co wynika dla kogoś w danej sytuacji
3)Założenia teorii (Heider) przyczynowości psychologicznej
-adekwatne rozumienie ludzi opiera się na tym, jak oni widzą świat społeczny
-ludzie pragną przewidywać i kontrolować swój świat społeczny
-ludzie poszukują stałości mimo zmienności spostrzeganego świata (środowiska)- podobnie jak przy percepcji przedmiotów
4)Model Heidera (sumacyjny)
Efekt=f (siła środowiskowa + siła osobowa)
Siła osobowa:
-zdolności
-motywacja
-intencje
-wysiłek
-siła środowiskowa lub osobowa mogą samodzielnie określać efekt
-druga siła może działać w tym samym kierunku, co pierwsza
-druga siła może działać w przeciwnym kierunku niż pierwsza
5)Rodzaje przyczyn

6)Podstawowy błąd atrybucji
Skłonność do wyjaśniania cudzych zachowań czynnikami wewnętrznymi, niedocenianie roli sytuacji
(Ross, 1977)
a)Powody podstawowego błędu atrybucji (wg Lee Rossa)
-Informacja: obserwator może nie znać realiów społecznych w danej sytuacji (norm, relacji władzy)
-Ideologia: ludzie skłonni są akceptować osobistą doktrynę odpowiedzialności za działanie jednostek
-Percepcja: dla obserwatorów osoby działające są figurą wyróżniającą się z sytuacji
-Język: języki zachodnie zawierają więcej terminów do opisywania osobowości niż sytuacji
7)ODPOWIEDNIOŚĆ-zachowania są odpowiednie do atrybucji (Jouls, Daniels, 1965)
a)Poziom akceptacji społecznej
b)Zgodność/niezgodność z rolą
c)Osobiste zaangażowanie obserwatora w działanie/efekty działań aktora
d)Personalizm-odniesienie powodów działania aktora do obserwacji obserwatora
e)Unikalność-niezwykłość efektów
f)Liczba efektów nie wspólnych dla działania wybranego i odrzuconego/im mniej tym zachowanie bardziej.....
Aktor-ktoś, kto wykonuje proces atrybucji/ktoś, kto działa, koncentruje się na sytuacji
8)Model H.Kelleya: szukanie współzmienności
obserwator systematycznie sprawdza jak zmienia się jego reakcja (sąd, emocje), gdy zmienia się:
-rodzaj bodźców
-kontekst i czas (w jakim się pojawiają)
-reakcje osób, które także odbierają ten sam bodziec (konsensus społeczny)
9)Przyczynę własnych reakcji przypisujemy „bodźcowi”, gdy:
a)
-nasza reakcja jest wybiórcza
-występuje konsekwentnie w różnych kontekstach
-jest zgodna z reakcjami innych osób (konsensus)
b)Błędy atrybucji
-Błąd kontekstu (zła lokalizacja na wymiarze czasu lub miejsca)
-Pluralistyczna ignorancja, fałszywy konsensus (złe przypisywanie postaw, zachowań)
10)
a)Konsensus społeczny-percepcja podzielania naszych sądów przez innych; nadaje tym sądom (w przekonaniu ludzi) charakter twierdzeń o obiektywnej rzeczywistości, dostarcza społęcznego dowodu ich prawdziwości (słuszności) (Festinger, 1954; Kelley, 1967; Kofta, 2001; Skarżyńska, 2001)
b)Fałszywy konsensus społeczny-zwykle spostrzegany konsensus jest wyższy niż rzeczywisty
-ponieważ dążymy do redukcji niepewności własnych sądów i nadania im statusu „wiedzy obiektywnej”
-identyfikacja z grupą własną (zwłaszcza) prowadzi do przeceniania powszechności przekonań składających się na światopogląd grupy
-wielkość grupy w małych mocna (trafniej ocenić zgodność)
11)Perspektywa aktor/obserwator (Jones, Nisbett)
a)Mechanizmy różnie w percepcji:
-Informacyjna: aktor i obserwator mają dostęp do różnych informacji
-Dla aktora-„figurą” (wyraziście wyodrębnionymi elementami spostrzeżeniowego) jest sytuacja (np. zadanie) dla obserwatora: osoba aktora
b)Mechanizmy obronne-ego (motywacyjne):
-Byss: aktor może nie uświadamiać sobie swoich motywacji
-Kelley, Snyder: motywacja do ochrony i postrzegania własnej wartości
12)Wnioskowanie o odpowiedzialności (wg Shawa, Sulzera):
-stadium skojarzeniowe
-odpowiedzialność za efekty własnych działań, bez wnikania w motywy sprawcy
-odpowiedzialność wyłącznie za efekty, które sprawca mógł przewidzieć, których oczekiwał
-odpowiedzialność tylko za efekty zamierzone, intencjonalne
-szukanie usprawiedliwień zewnętrznych nawet dla sprawcy intencjonalnego
13)Sądy o odpowiedzialności:
-Orzekając o moralnej odpowiedzialności człowiek porównuje standardy prawidłowego (moralnego) działania z zachowaniem sprawcy. Odpowiedzialność jest proporcjonalna do stopnia rozbieżności między wynikiem a standardem.
CZYLI:
Standardy moralne obserwatora wpływają na szacowanie odpowiedzialności (Finchmann,Jaspars, 1982)
-Rola języka w formułowaniu sądów o odpwoeidzialności (Ross, Ditecco, 1979)-nasycenie emocjonalne słów